تداخل دارویی
مقدمه
همه داروها تداخل ندارند، و هر تداخلی به این معنا نیست که باید یکی از داروهای خود را متوقف کنید. وقتی یک دارو درست عمل میکند، سلامتی شما را تقویت می کند یا به شما کمک می کند احساس بهتری داشته باشید. اما اگر دارویی یا نوشیدنی ای با غذای شما تداخل داشته باشد می تواند مشکلاتی ایجاد کند. وقتی این اتفاق می افتد، به آن تداخل دارویی می گویند زیرا ممکن است داروی شما اثربخشی کمتری داشته باشد یا بیش از حد قوی باشد، همچنین می تواند باعث عوارض جانبی جدی شود.
تداخل دارویی چیست؟
تداخلات دارویی که باید مراقب آنها بود:
تداخل دارو و دارو: رایج ترین نوع تداخلات دارویی است . اگر داروهای زیادی مصرف می کنید شانس شما برای این نوع تداخل افزایش می یابد. برای مثال، مصرف همزمان دو دارو باعث خواب آلودگی می شود.
تداخل دارو با غذا و نوشیدنی: غذا و نوشیدنی ها می توانند نحوه عملکرد دارو را تغییر دهند یا در صورت ترکیب شدن، عوارض جانبی را بدتر کند. مثلا نوشیدنی هایی مانند آب گریپ فروت و استاتین ها که باعث درد عضلانی می شوند، یا الکل و مواد افیونی که منجر به کند شدن تنفس می شود.
تداخل دارو و بیماری: شرایط پزشکی شما می تواند بر نحوه عملکرد دارو تاثیر بگذارد یا منجر به عوارضی شود. برای مثال ، مصرف یک ضد احتقان بینی مانند سودوافدرین در صورت داشتن فشار خون بالا ممکن است فشار خون شما را بدتر کند.
تداخل دارو- الکل: برخی از داروها در صورت ترکیب شدن با الکل باعث خستگی و تاخیر در واکنش می شوند. همچنین می توانند عوارض جانبی منفی را افزایش دهند. برای مثال، مصرف همزمان الکل یا داروهای حاوی الکل با آنتی بیوتیک مترونیدازول باعث گرگرفتگی، استفراغ و درد شکم می شود.
عوامل تاثیرگذار در تداخل دارویی
- وزن: دوز مصرفی بعضی از داروها با توجه به وزن فرد مشخص می شود.
- سن: با افزایش سن ممکن است تغییرات بدن بر نحوه ی واکنش ما به داروها تاثیر بگذارد.
- جنسیت: آناتومی و هورمون های بدن در تداخلات دارویی نقش دارد.
- سبک زندگی: ورزش و برخی رژیم های غذایی اثربخشی داروها را تغییر میدهند.
- مدت زمان مصرف دارو: بدن به تدریج به بعضی از داروها ، از جمله داروهای ضد درد عادت می کند.
- دوز دارو: منظور مقدار دارویی است که در طول روز مصرف می کنید
- ترتیب مصرف داروها: مصرف داروها در زمان های مختلف می تواند خطر تداخلات نامطلوب را کاهش دهد.
علائم و نشانه های رایج تداخل دارویی چیست؟
- خواب آلودگی و اختلالات خواب
- سرگیجه
- حالت تهوع و استفراغ
- افزایش یا کاهش غیرعادی فشارخون
- مشکلات گوارشی مثل اسهال یا یبوست
- درد عضلانی
- افسردگی
- افزایش کبودی یا خونریزی
- ضربان قلب غیر طبیعی
- بثورات پوستی
- اضطراب
چگونه از تداخلات دارویی جلوگیری کنیم؟
در اینجا چند نکته وجود دارد:
- پزشک خود را در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید به علاوه داروهای بدون نسخه از جمله ویتامین ها، مکمل های گیاهی یا رژیمی مطلع کنید
- از پزشک بخواهید که داروی شما را برای هرگونه تداخل دارویی بررسی کند.
- فهرستی از تمام داروهای مصرفی داشته باشید و آن را با پزشک در میان بگذارید
- با عوارض جانبی احتمالی داروها آشنا شوید
- اینکه چگونه داروها را مصرف کنید، چه زمانی از روز باید مصرف شود و آیا می توان آنها را در همان بازه زمانی با سایر داروها مصرف کرد
- استفاده از داروهای بدون نسخه را با داروساز در میان بگذارید
- داروها را طبق دستور مصرف کنید
- هرگونه تغییر در شیوه زندگی را به پزشک گزارش دهید، به عنوان مثال ، تغییر در رژیم غذایی و رژیم ورزشی
- برای پیشگیری از تداخل دارویی همیشه بروشور اطلاعات همراه با دارو را مطالعه کنید.
تداخل دارویی چگونه اتفاق می افتد؟
هنگامی که دو دارو می توانند یک تداخل دارویی ایجاد کنند و همزمان مورد استفاده قرار بگیرند، ممکن است عوارض جانبی بیشتری ایجاد کند. به عنوان مثال، اگر دو دارو می توانند شما را خواب آلود کنند مصرف آنها باهم می تواند خطرناک باشد.
بیشتر داروهایی که می بلعید از طریق روده وارد خون شما می شود. گاهی اوقات یک دارو یا مکمل می تواند داروی دیگر را قبل از اینکه جذب شود مسدود یا در روده گیر کند. برای مثال، مکمل هایی مانند کلسیم و آهن می توانند از جذب داروهای تیروئیدی جلوگیری کنند.
نمونه هایی از تداخل دارویی
آنتی اسیدها: اگر محصول حاوی بیش از 5 گرم لاکتوز در حداکثر دوز روزانه باشد به شیر یا فراورده های شیر حساسیت دارید.
ضد استفراغ: مصرف داروهای آرام بخش
آنتی هیستامین ها: آرام بخش ، داروهای تجویزی برای فشارخون بالا، افسردگی
برونکودیلاتورها: بیماری قلبی، فشارخون بالا، بیماری تیروئید، دیابت
غذاها و تاثیر آن ها بر متابولیسم دارو
آووکادو: اسنوکومارول، وارفارین
شیرگاو: مرکاپتوپورین
دانه های کنجد: تاموکسیفن
آب پرتقال: سلیپرولول
آب گریپ فروت: آلپرازولام، ترفنادین، سیزاپراید
سویا: هالوپریدول، وارفارین، کافئین، کلوزاپین
سیر: داروهای ضد انعقاد، اسید استیل سالیسیلیک
زنجبیل: داروهای ضد انعقاد
بابونه: بنزودیازپین ها، باربیتورات ها، مواد افیونی
نتیجه گیری
تداخل دارویی یکی از چالش های جدی در حوزه پزشکی است که می تواند اثرات خطرناکی بر سلامت بیماران داشته باشد . با افزایش اطلاعات می توان از بسیاری از عوارض ناخواسته جلوگیری کرد. مشورت با پزشک و اجتناب از خود درمانی می تواند به کاهش خطرات ناشی از تداخل دارویی کمک کند. توجه به نکات پیشگیری و آگاهی از علائم هشداردهنده می تواند نقش مهمی در مدیریت بهتر مصرف داروها و حفظ سلامت عمومی داشته باشد. سالانه تعداد زیادی دارو معرفی می شود. تداخلات غذا و دارو می تواند اثرات منفی در ایمنی و اثر بخشی درمان دارویی و همچنین در وضعیت تغذیه بیمار داشته باشد.
سوالات متداول
- تداخل دارویی چقدر خطرناک است؟
در موارد شدید، تداخل دارویی میتواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود، حتی مرگ. به همین دلیل، اطلاعرسانی به پزشک بسیار مهم است.
- آیا همه افراد به تداخل دارویی حساس هستند؟
میزان حساسیت افراد به تداخل دارویی متفاوت است و عواملی مثل سن، وضعیت سلامتی، و سایر داروهای مصرفی میتوانند این حساسیت را تعیین کنند.
- چگونه میتوان از تداخل دارویی جلوگیری کرد؟
اطلاع دادن به پزشک یا داروساز از تمامی داروهای مصرفی (نسخهای، بدون نسخه، مکملها و گیاهان دارویی).
خودداری از مصرف همزمان داروها بدون مشاوره با پزشک.
بدون دیدگاه